KIDEM TAZMİNATINA KİMLER HAK KAZANABİLİR ?
İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için işverenin iş akdini haklı bir neden olmaksızın feshetmiş olması, işverenin iş akdini geçerli bir nedenle feshetmesi, işçinin iş akdini haklı bir nedenle feshetmiş olması ya da kanunda sayılan diğer nedenlerden birinin gerçekleşmiş olması gerekir.
İŞ VEREN TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLEN HAKSIZ FESİH
İş verenin 4857 Sayılı Kanunun 25. Maddesinde sayılan nedenler dışında iş akdini feshetmiş olması halinde iş veren tarafından gerçekleştirilen feshin haksız fesih olduğu kabul edilir ve bu durumda işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
İŞVERENİN İŞ AKDİNİ GEÇERLİ BİR NEDENLE FESHETMİŞ OLMASI
İşverence işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanarak iş akdinin feshi halinde işçi iş güvencesi hükümlerinden yararlanarak işe iade davası açamasa da kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
İŞÇİ TARAFINDAN İŞ AKDİNİN HAKLI NEDENLE FESHEDİLMİŞ OLMASI
İşçi tarafından 4857 Sayılı yasanın 24.Maddesinde sayılan nedenler ile iş akdinin feshedilmiş olması halinde işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanacaktır.
KANUNDA SAYILAN DİĞER HALLER
Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla,
Bağlı bulundukları kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla;
506 Sayılı Kanunun 60'ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle,
Kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile iş akdini sona erdirmesiyle
İşçinin ölümü sebebiyle son bulması hallerinde kıdem tazminatı talep hakkı doğar. İşçinin ölümü halinde talep hakkı mirasçıları tarafından kullanılır.
KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR ?
İşçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet aktinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. (1475 S.Kanun Madde 14)
Bahsi geçen ücret tespit edilirken giydirilmiş brüt ücret nazara alınmalıdır. Giydirilmiş brüt ücret işveren tarafından sağlanan sosyal hakların da ücrete eklenmesi ile bulunur. Sosyal haklara örnek olarak yemek ücreti, yol ücreti, giyim çeki, özel sağlık sigortası vs. kalemler verilebilir.